Her raman, bîr û bawerî xwedî rê û rêbaz, prensîb, bingeh û qaîde ye. Ew bîr û bawerî li gor van şert û şirûtên xwe yê taybet bela dibin û xwe didine nasîn. Dema kesek rabe li ser vê/van bîr û bawerîyan bihizire û di navbera wan de muqayesê bike, ji wan yekê hilbijêre û yan jî wê ol, bîr û bawerîya ku bav û kalên wî pejirandîye û bûne peyrewê wê, ji xwe re qebûl bike, xwe li ser wê bizanibe û endamê wê ayînê hesab bike gotî rêz û hûrmeta wî/wê ji ferman û qedexên wê re hebe. Lewra peyrewî her bi vî awayî pêk tê. Lê vê derê divê em cudahîya olan, ya rastî ola Îslamê ji îdeolajî, fikir û bawerîyên beşerî ji hevdu dîyar bikin.
Her wekî tê zanîn raman û îdeolajîyên mirov her dem diguherin. Ji ber ku li bin bandora gelek bûyer û tiştan de dimînin, ango guherbar in her gav bi liv û tevger in. Sedema vê jî ew e ku bingeh û çavkanîya wê hiş û hizrê mirov in û hiş û bîra mirov jî bi sînor e, loma gelek caran tenê alîyekî tiştan û bûyeran dibîne, ji ber vê hindê şîrove û ravekirina wî li gor vê nêrîn û dîtina nêvcî kêm û bikêmasî ye. Dema pê dihese ku alîyekî dinê yê vî tiştî heye, a wê çaxê jî bêgav di vê ramanê de guherîn çêdibe. Û ev yek her gav wisa dimeşe. Lewra ev ji taybetî û kêmasîyên mirov pêk tê.
Lêbelê ola Îslamê ku ola herî dawîn e ne wisa ye. Lewra ew ne bi dem, der û ne jî kesên di çaxekî diyar de jîyane re bi sînorkirî ye. Helbet hinek reng û awayên li wê herêma ku lê peyda bibû li ser hene, lê ev tenê di şekil de ye ne, di pûxte û kakilê wê de ye. Esasê wê Xwedayê mezin, Perwedekarê gerdûnê danîye. Ji ber ku afirendekarê her mexlûq û rûhberî ew e, xwey û xeysetê wan, taybetî û kêmasîya wan bi kurtasî fitrata wan herî baş ew dizane, loma zagon, qedexe û fermanê ku jiyana mirovan rêvebibe her ew dikare saz bike. Heke kesek, sazîyek, komek li dijî vê rastîyê derkeve, li hember wê li gor bîr û hizrê xwe yê nîvco hinek zagon û qanûna derxe û her weha li ser mirovahîyê ferz bike, wê hingê ev kes, sazî û kom wî mafî di xwe de dibîne, axozî dibe û dibe taxût. Kes û koma bi dilxwazî li ber van zagonên beşerîyê bi kêmasî serî ditewîne, dipejirîne ji wê re dibe peyrew êdî oldarê wê bawerîyê û ola wî ew zagon e. Lewra her bîr (çand, edet), fikir û îdeolajîya ku rê dide ber meriv, jîyan wî de jê re dibe mîheng/endaze, qencî û neqencîyê jê re kifş dike dibe ol/dînê wî.
A wê hingê bi awayekî eşkere derdikeve holê ku ji bo kesekî çi tişt, edet, raman ji bo jîyana wî dibe pîvan, nirx û hêjahîyên wî li gor wê bên kifş kirin, a ew yeka ola wî ye. Her weha seba meriv bibe endamê dîn û bawerîyekê, gotî bi dilsozî bawerîyê bi emir û fermanê wê bîne û pêwîstîyê wê pêk bîne. Lewra her bi vî şeklî çêdibe ku mirov bibe peyrew û endam.
Lêbelê wekî ku di gelek tiştan de tevlihevî çêbûye, di vî warî de jî bêpergalî pêk hatîye. Lewma mirov bi gotin û kirinên xwe ve dikevine nakokîyan, di warê ola Îslamê de jî rewşeke wisa pêk hatîye. Tu lê dinihêrî kesek dibêje ez misliman im, lê awayê jîyana wî, nirxên wî, tiştên jê hezdike û yan jî rikê wî lê tê, tu têkiliya wî bi esil û esasên Îslamê re tuneye. Hê serde jî xwe mislimanekî tam dizane û dorê nade kesî. Dema tu dibêjî ev kirin û bawerîyên te li dijî Îslamê ne, ger ku tu dibêjî ez misliman im divê tu van nekî, wê hingê radibe te bi tundrewîyê tewambar dike û hê serda jî te sucdar dike.
Loma divê em li ser mislimantîya kes/komên bi vî şeklî rawestin. Mixabin piranîya mirovên dibêjin em mislimanin divê rewşê de ne. Lewra bîr û bawerîya wan li encama, lêkolîn, xwendin û hilbijartinên azad pêk nehatine. Dema mezin bûne û berefemî bûne, ji dê û bavên xwe çi dîtina wan jî wekî wan kiriye û çavdane wan. A ji xwe re bêfikirkirin ola wan pejirandine.
Lêbelê ev tiştekî bêguman e gotî, her bîr û bawerî bi zanînê pêk bê. Bi taybetî jî Îslam. Lewra tu car Îslam teqlîda bêfikirkirin napejirîne û nabe. Bingeha Îslamê li ser zanîn û agahîyê hatîye damezirandin.
A dema ev kesên bi vî şeklî çavgirtî dane pey ola bav û kalên xwe –jixwe bav û kalên wan jî dabû pey mezinê xwe- bi îdeolajîyên din dihesin, hinek rêxistinên sîyasî wan pey xwe dikşînin, pêrgî ramanên din dibin şaş dibin. Bawerî û hişê wan diçelqe, a di encama vê de tiştekî sosret û elewat/komîk derdikeve holê. Him dil heye li ser ola xwe ya bav û kalan bimîne, him jî bide pey vê ramana teze pêhisîya ye. Ango him dixwaze bibe misliman him jî laîk, him oldar e û him lîberal e. Ne destê wî ji dêrê dibe ne jî ji mizgeftê.
Sedema vê ya herî giring me li jor jî goti bû bawerîya bi teqlîd e. Tiştekî din jî heye hinek meriv him dil hene bi kêfa dilê xwe bijîn, bixwen, vexwen û him jî hêla derûnî de xwe têr bikin û wê hesta xwe ya hewcedarîya bi olekê heye aş bikin. Lewra li gor wan dîn di dilê merivan de cîhekî wî yê taybet heye! Qet meriv dîn bi dunya xerab re dike heval û hacet? Bira di dilê merivan ya paqij de bi paqijî raweste. Dema roja eyd û erefata hewcedarîya me pê hebe emê gazî bikinê bila demeke kurt/muweqet were li me re hevaltîyê bike dilê me xweş bike û here li cîyê xwe rûnê heya careke din! Ma ne bes e.
Loma dema, çendek li berya vê hinek melayên Kurdistanê ji bo kinc û cilên jin/afretan re gotin ev ne li gor emrê Xwedê ne, ji van hêlên em qala wan dikin nerazîbûn çêbû. Heta ji wan jinekê di rojnameyekê de nivîsek nivîsî. Dema mirov wê nivîsê dixwîne, tê kifşê ku bawerîya wê ya bi Îslamê tenê nostaljîk e. Gelek tiştên -wekî teorîya Darwîn û çêbûna gerdûnê- him ji hêla zanîstê ve û him jî hêla eqîdeya Îslamê ve nîşan dide û ji ber vê helwesta wan melayan ango kesên bi vî şeklî şermezar dike. Li ser navê çand û kelepora kurdî dij derdikeve û li gor xwe berevanîya nirxên kurdewarî dike! Ev jî ji encamên vê pêvajoyê ye. Loma divê berya her tiştê mirov bizanibe ka bi çi û çawa bawer dike.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder