“Bêşik me ji bo her civakê Qasidek şandîye û me ferman kiriye ku tenê ji bo Xwedê îbadet bikin û xwe ji perestîya taxut biparêzin. Vêca, Xwedê ji wan hinek xiste rê û hinek ji wan jî jirêdeketin heqkir. Êdî di zemîn de bigerin, ka dawîya derewandîyan çawa ye.”(Nehl: 36)
Ev warên ku em kurd li ser dîjîn, ji destpêka jîyanê heya îro bûye hêlîna mirov; ango qada jîyan û mirinê, şer û aşîtîyê ol û pêxember, bîr û bawerîyê ye. Loma mirov here ku dera cîhanê, kîjan bîr û bawerîyê bihebîne, li ser şopa kîjan lehengê bi nav û deng bimeşe dê bêgav vegere wê derê. Lewra dîrokê ji vir dest pê kiriye û belayî li ser rûyê cîhanê bûye.
Di pêvajoya dîrokê de gelek êl, eşîr millet û dewlet derketine holê. Ev gel û dewletana bûne cînarê hevdu, dane û sitandine, ji hevdu re neyartî kirine, di navbera wan de şer peyda bûne û hinekan zora hinekan birîye û ji holê rakirine. Berêka navê hinekan winda bûye û hinekên din ketine dewsa wan. Dîrok serencama vê ye.
Jixwe wê hingê gelek milet hê ji hevdu veneqetîtyabûn. Loma bi navekî hevbeş dihatine nasîn. Em kurd jî bi navê aryaî dihatin nasîn. Pey re evna jî ji hevdu veqetîyan, pers, med û gelek hozên din derketin meydanê.
Çawa Xwedê teala ji hemû gelan re qasidên xwe şandibû, her weha ji gelê kurd re jî qasidên xwe şandîye. Bi texmîna me ji wan qasidên ku kurdan re hatîye yek jî Zerdeşt e. Lê Xwedê çêtir dizane.
Tê texmînkirin ku Zerdeşt b.z. 570 an de ji dayik bûye. Li gor hinekan Zerdeşt navê xwe ji dûristî û rastîya xwe hildaye. Derew li dora wî tunebûye. Ji xwe ev taybetmendîya qasidên Xwedê ya herî giring e.
Wekî ku her pexemberî ku gelê xwe bal bi ola tewhîdê ve dawet kirine, wisa Zerdeşt jî daye pey şopa wan û peywira xwe li ser wê bingehê bi cîh anîye. Ji bo di nav gelê xwe de yekîtya Xwedê serdest bike, ji qirêja pûtperestîyê bişo tekoşîya. Seba sîtemkarî ji holê rabe dad û edalet serbikeve xebitî. Lêbelê piştî wî gelê wî dîsa destpê kiriye ji wan pûtê xwe yê berê Mîtra, Anahîta re perestî kirine. Her weha pirtûka xwe Avesta jî guhirandine û ji ber wê gelek beşên wê winda bûne.
Ji ber wê dema meriv li ser metnê Avestayê bi hûr û kûr lêkolîn neke merivê bije ku qey ne oleka tewhîdîye û dualîst e. Lewra li gor îdîaya, di zerdeştîyê de du xwedawendên dijberê hevdû Ahûra Mazdah û Ehrîmen hene û evna herdû herdem bi hevdû re şerdikin. Ji wan Ahûra Mazdah xwedawendê ronahî û qencîyê ye û Ehrîmen jî li hember wî xwedawendê tarîtî ye.
Lêbelê rastî ne wisa ye. Zerdeştî jî mîna wan olên monîteîstê ku paşê bi destê mirovan bûne polîteîst û hatîne guherandin, hatîye tehrîfkirin. Loma îro kesên zerdeştî polîteist in.
Lê tiştê ecêb û sosret ew e kurdên ku qaşo ji ber hebûn û bandora ola Îslamê bêzar in, ola îslamê baîsê bindestîya kurdan dibînin û loma rikê wan dîn û dîndaran tê îro rabûne parêzvanîya Zerdeştîyê dikin û qet rabirdûya vê ola tewhîdî naînine bîra xwe.
Gotî tu car vê yekê ji bîra nekin, ji destpêka dîrokê heya îro di dilê mirovan de bîr û bawerî hebûne. Ji xwe dîn/ol ew tişte ku mirov jîyan û armancê xwe li gor ferman û qedexê wê pêk tîne. Ango di jîyana kê de kîjan tişt ji bo wî giringtir be ew yek ola wî ye her çiqasî vî navî lê neke jî. Lewma gava meriv li îdeolajîyê cîhanê û peyrewê wan îdeolojîyan dinihêrin wekî oldaran raman û îdeolojîya xwe diparêzin. Qaşo dibêjin ferman û qedexeyên ola rê li ber meriva asteng dikin û dogmatîfin, ji ber vê pêwîst e mirov xwe ji bandora ola biparêze. Lêbelê ewna fikra xwe wisa pîroz qebûlkirine ku meriv newêre rexna li wan bike. Ango paradigma wan ji olan dogmatir bûye. Vê yekê jî li bin sîya şert û mercên demê de vedişêrin.
Ji vê em têdigihêjin ku divê meriv dadmend be. Heke dijberê olan in, bira li hember hemûyan derkevin û cûdahîyê nexine navbera wan. Lewra di der dînî de heram û helal, ferman û qedexe, tiştên pîroz û kirêt tên qebûlkirin hene, ji bo peyrewê wê olê evna tiştên giring in. Na heke ji bo wan ol gişk mîna hevdû ne, vêca çima neyartîya ola Îslamê dikin û li ber çavê nifşên nû reş dikin û pesnê hinekê din didin. Ma gelo dema Îslam bi awayekî baş bê nasîn bîsoya wanê derkeve?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder