Li ser rûyê cîhanê ji bo hemû karan xebatên hunerî tên kirin. Gava mirov çavê xwe li gerdûnê bigerîne dê bibîne ku gelek kes ji bo kar û pîşeyê xwe xweşik û têkûz bikin hewl didin. Ew şixûl û xebatên di serî de ji bo hewcedarîyên bingehîn tên kirin, berêka dibine qad û derfeta huner û xweşikkirinê. Bi vî qaydî li ber pêkanîna wan pêwîstîyên jîyanê êdî mirov dikare bi alîkarîya wan karên xwe –wekî avahîsazî, wêne, dengbêjî û xeberdan- berhemên hunerî derxe holê, pêş bixe, ji wê zewqê hilde û di encamê de wê hunerê bi hawirê xwe re parve bike.
Bi rastî heke mirov rabe bêje ezê hunerên îro bi destê mirovan pêktên bijmêrim dê gelekî xwe biwestîne. Lewra qada hunerê him gelekî berfireh e û him jî pir têkel e. Lê heke meriv bêje em ji wan huneran yên sereke bijmêrin helbet di serê wan de wêjeyê bê gotin ku ew bi xwe hunera li ser ziman e. Hêmana ku wêje ji xwe re bingeh digre, pê karê xwe dike û dixwaze pê hunerekê pêk bîne ziman e. Ji bo ku kesek rabe bi wêjeyê re mijûl be, li ser wê xebatan bike gotî bikaribe ziman bikar bîne. Ango tenê bi saya ziman dikare wî karî bike û bibe sêrî.
Ev qada hunera zimên, wêje ji destpêka jîyana mirovahîyê heya îro bê westan û rawestan dikude. Tu kes nikare rabe bêje wêje karekî nû û nûjen e. Lewra ji bo mirov bikaribe wekî mirov bijî gotî ziman di destpêkê de hebe û hebûye jî. Lê ji ber ku ev yeka ne mijara vê nivîsê ye em li ser wê hûr nabin.
Wekî tê zanîn zimanê kurdî bi hebûna xwe ve îro li ser rûyê cîhanê dengvedaye û tu hêz –çi neyar û çi dagirker- êdî nikarin wê nîkol bikin. Lê ji bo em kurd bikaribin zimanê xwe bidine jîyandin û pêş bixin divê dewlemendîya me ya hêja zimanê xwe di hemû qadên jîyanê de bikar bînin, pêş bixin û pê wêjeyê bikin. Ango barê li ser milê me ew e ku em li vê gencîneya xwe ya hêja û dewlemend xwedî derkevin huneran çêkin, raxine li ber çavê hemû mirovahîyê. Gava neyar û xêrnexwaz dev biavêjine me û zimanê me, em bi wan berhemên xwe bersiva wan bidin û çavê wan kor bikin. Lê heke em qedrê wê gencîneya xwe nizanibin, li pey şop û rêça zimanên din herin, wê hingê wêjeya kurdî pêşnakeve û nikare li ber pêlên înkar û destdirêjîyê raweste.
Di van rojên axirîyê de li ser wêjeya kurdî hinek niqaş tên kirin ka gelo sînorên wêjeyê heya ku derê diçe, kîjan taybetî û mercên wê hene û hwd… Ez dibêjim qey tiştê li vê derê dibe sedema tevlihevî û niqaşê mijara berheman; helbest, roman, çîrok, novel û ceribadinê ye. Lewra gava mijara berhemekê li ser Kurdan û Kurdî be, qala jîyan û tekoşîna Kurdan bike, di derbarê dîrok û erdnîgarîya Kurdistanê de xeberde, qala wêje û çanda Kurdî bike, herweha nivîskarê wan jî Kurd be êdî tovê nikajê tê avêtin û gengeşî dest pê dikin. Ji ber vê hinek dibêjin ziman ne Kurdî be jî ji ber ku berhem di derbarê Kurdan de ye, wê li ser wêjeya Kurdî hesab dikin. Alîyê din jî dibêje bingeha wêjeyê li ser zimên ava bûye. Ji ber vê berhem bi çi zimanî hatibe nivîsîn malê wî zimanî ye.
Ya rastî hinek caran sînorê di navbera wan de jî tevlihev dibin, tiştan ji hevdu denyn dikin û di vî karî de dibine hevparê hevdu. Bi rastî gava ev yeka weha diqewime êdî tu lê dinihêrî herdu alî hişkehişk angaşta xwe diparêzin û ji bo rastderxistin û piştrastkirina ramana xwe tevdigerin. Him ewnê dibêjin ku ji bo kifşkirina nasnameya berhemekê ka malê wêjeya kîjan zimanî ye tenê zimanê wê girîng e û her ziman dikare mora xwe li ser wê bixe, heqdar in û him jî ewnê dibêjin ji bo kifşkirina nasnameya berhemekê bi tena serê xwe zimanê wê tenê ne dîyarker e, herweha mijara wê jî xwedî bandor e, qala rastîyekê dikin.
Lê gava mirov bihûrgilî bala xwe dide ser mijarê tê xwuyanê ku herdu alî jî qala hêmanên bingehîn dikin. Lê bi ya min gava ev herdu hêman; ziman û mijar bi tena serê xwe ji bo kifşkirina nasnameya wêjeyê, bi taybetî wêjeya kurdî were hesab kirin ne rast e. Divê ev herdu bi tevayî bên nirxandin. Lewra tiştê wêjeyê kêrhatî û watedar dike him ziman e ku ya herî muhîm e, him jî mijar e. Ev herdu esasên sereke ne û gotî li gor wan aîdîyeta wêjeyê were dîyarkirin.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder